Gebitsslijtage
Gebitsslijtage is een steeds groter wordend probleem. Geschat wordt dat 1 op de 11 meer dan normale gebitsslijtage vertoond. Gebitsslijtage kent een aantal vormen: attritie, abrasie, abfractie, demasticatie en erosie. Vooral gebitsslijtage op basis van erosie neemt schrikbarend toe met de groeiende consumptie van zuurhoudende voeding en dranken.
Erosieve slijtage is het irreversibele verlies van harde tandweefsels door zuurinwerking. Het betreft hier niet in de tandplak gevormde zuren, maar zuren die op een andere wijze in de mond terecht zijn gekomen. Erosie komt bijna altijd voor in combinatie met andere vormen van slijtage. De erosieve component van alle slijtageverschijnselen is mogelijk in de loop van de jaren wel belangrijker geworden door toenemende consumptie van zuurhoudende dranken en/of voeding. De achterliggende oorzaak van erosieve slijtage kan complex zijn en een interdisciplinaire aanpak noodzakelijk maken.
Oorzaken
Het tandglazuur wordt altijd wel enigszins aangetast door het voedsel (harde delen en zuren). Extra slijtage kan ontstaan door verkeerde gewoontes, zoals op een pen kluiven, nagel bijten, pijproken, tandenknarsen, klemmen, te intensief tandenpoetsen (vaak nog met een te harde borstel). Veel mensen hebben de neiging om ’s nachts tijdens het slapen geheel ongemerkt en onbewust te klemmen of te knarsen wat tot versnelde slijtage kan leiden. Wie voedsel tot zich neemt dat extra zuur is (fruit, snoep, zoet-zuur, koolzuurhoudende frisdranken, vruchtensappen, wijn), loopt het risico op tanderosie. Speeksel is de natuurlijke bescherming tegen zuren. Als je te vaak zuur voedsel tot je neemt, tast dat de beschermende werking van het speeksel aan. Speeksel kan er maar tot op zekere hoogte voor zorgen dat zuur voedsel geen kwaad kan voor het gebit. Ook bij oprispingen van maagzuur kunnen tanden en kiezen snel eroderen.
Voorkomen
Voorkom gebitsslijtage door:
- Niet op nagels te bijten.
- Tandenknarsen te vermijden (moeilijk, treedt vaak tijdens de slaap op).
- Niet te vaak zure dranken en voedingsmiddelen te gebruiken.
- Geen zure dranken en voedingsmiddelen gebruiken voor het naar bed gaan of ’s nachts.
- Na gebruik van zuur eten of zure drank minstens een uur te wachten voordat de tanden worden gepoetst. Dan is de beschermende werking van het speeksel weer grotendeels hersteld. Een alternatief voor een uur wachten is het direct spoelen van de mond met melk of water, waardoor het nog aanwezige zuur sterk verdund wordt. Het eten van een blokje kaas of nootjes wordt ook wel eens aangeraden.
- Gebruik een zachte tandenborstel en een laag-abrasieve tandpasta (Elmex, Zendium of Sensodyne)
- Eventueel kan dagelijks gespoeld worden met fluoride 0,05 % op waterbasis.
- Mensen die vaak overgeven of last hebben van oprispingen kunnen naspoelen met water en voor verder advies hun huisarts raadplegen.
Behandeling
Bij geringe slijtage licht de nadruk op preventie. Bij gevorderde slijtage kunnen er klachten ontstaan zoals pijn bij warme en koude dranken, pijn bij eten, moeilijker kunnen eten, problemen met de esthetiek (tanden worden korter en lelijker), er breken vaak stukjes van tanden of kiezen af omdat ze dunner worden. Zeer ernstige slijtage kan dramatische vormen aan nemen. Gebitsslijtage is zeer goed met behulp van wit vulmateriaal (composiet) op te bouwen. Deze behandeling is relatief eenvoudig, vaak pijnloos, goedkoop (ongeveer 100-150 euro per element), zeer duurzaam en geeft vaak zeer mooie resultaten. De behandeling eist echter wel training en ervaring van de tandarts. Om hierin te voorzien is er een masterclass opleiding aan de universiteit van Nijmegen. Sinds een paar jaar worden hier per jaar 4 tandartsen opgeleid om uitgebreid restauratiewerk met behulp van composiet te verrichten. In juli 2008 heeft tandarts Edo Wiebinga deze opleiding afgerond en kunt u bij hem terecht voor vragen en of behandeling van uitgebreide gebitsslijtage.